Cataglyphis viaticus (Mika)

[Mika]

In de kleine kolonie zijn de eerste mannetjes al gestorven... Ze waren zelfs nog niet naar de buitenwereld geweest. Er zijn daar nu ook wel weer 2 gynes uitgekomen. Ik moet er dus wel snel voor zorgen dat er een paring kan gebeuren met de mannetjes uit de andere kolonie.

Wat me wel een beetje verbaasde is dat de geslachtsdieren, zowel gynes als mannetjes, uit beide kolonies rechtstreeks van de prooidieren aten. Als parasieten gingen ze mee-eten met de larven. Ik hoop dat het niets te maken heeft met het sterven van de mannetjes.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Nu maak ik me zorgen om de koningin van de kolonie: er zijn namelijk alleen nog maar mannetjes uitgekomen in de grote kolonie. De koningin leeft nog, dus als er een probleem is heeft dat te maken met de spermatheek. Er zijn kolonies die inderdaad de strategie gebruiken om op bepaalde seizoenen enkel mannetjes voort te brengen, maar dat er helemaal geen werksters uitkomen is toch verdacht.

Er zijn momenteel nog drie kamers gevuld met cocons. Ik hoop dat dat niet allemaal mannetjes worden.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Er zijn nog steeds geen werksters of gynes uitgekomen. De kolonie 'boomt' wel: meer dan 8 grote kamers zijn min of meer gevuld met poppen. Er zijn wel minder larven.

Om nog steeds de hoop niet te verliezen: ik heb nog maar weinig kolonies gezien die zich met zoveel vlijt inzet voor het opvoeden van de nakomelingen van een onbevruchte koningin.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Hehe, mijn wishfull thinking is vandaag toch uitgekomen: er zijn nu weer wel nieuwe werksters in het nest.

Nu kan ik dus beginnen te plannen voor een groter nest...

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Eindelijk enkele foto's: de kleinste kolonie, die ik sinds februari verzorg:




De koningin, door het glas gefotografeerd:



Larven doen zich tegoed aan een meelworm:






Mannetjes van de grote kolonie:









En uiteindelijk mannetjes die paringsbereid zijn, maar de koningin niet:




Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Even een kleine stand van zaken voor de beide kolonies.

In de grootste was er 1 'prinses' ontwikkeld, en die heb ik op een bepaald moment teruggevonden in de buitenwereld zonder vleugels. Ze heeft nooit gepaard, of ze heeft haar vleugels afgeworpen na een paring met een (al dan niet sterk verwante broer). Het verwantschap kan uiteenlopen van 0 tot 100 procent.

Met de ander koninginnen heb ik gepoogd om bruidsvluchten te organiseren: dit zijn woestijnmieren, die volgens een post in een duits forum geen echte bruidsvlucht nodig hebben. Ze lopen snel echter elkaar op de woestijn, waarbij ze soms stukjes vliegen. Die persoon zou paringen geobserveerd hebben in een terrarium dat vreemd was voor de koninginnen. Ze zouden vreemde grond nodig hebben om paarbereid te worden. Mannetjes waren altijd paarbereid, met honderden paarpogingen tot gevolg. Koninginnen kunnen niet 'verkracht' worden, omdat hun cloaca uit stevige platen bestaat, die ze willekeurig kunnen sluiten.

Maar bij mij bleken de koninginnen helemaal niet paarbereid te worden door de verplaatsing naar de vreemde grond. Ik heb ze in een grote plastic doos geplaatst, die ik uiteindelijk verwarmde met 240 Watt aan spots. Het zand op de bodem bereikte meer dan 50°C, en de mieren zelf bereikten een geschatte lichaamstemperatuur van 40 graden. (De lucht was iets kouder dan het zand.) Maar zelfs die temperaturen, die dodelijk zijn voor andere soorten op een kwestie van seconden, werden zeer goed verdragen door de dieren. Werksters zouden grondtemperaturen van 70°C kunnen verdragen.

Uiteindelijk bleek dat de koninginnen wel kunnen vliegen, als ze zich hebben kunnen opwarmen in het licht van een spot. Ik nam ze daarvoor op mijn hand, en bescheen ze met een 40 Watt spot die ik vasthield met de andere hand. Na een tijdje waren die koninginnen zelfs heel goed gewend aan mijn hand, en klommen ze er onmiddellijk op.

Op iets van een 4 cm van de spot zag je de koninginnen zich echt opladen, ze poetsten zich, openden zelfs hun cloaca, pompten zich vol lucht, en begonnen te vliegen. Mannetjes hadden veel minder hoge temperaturen nodig, en slaagden er zelfs in om rond de 100 Watt spots te cirkelen.

Uiteindelijk hebben de proeven met het vliegen ook niets opgeleverd. Net zoals vreemde grond een noodzakelijke prikkel kan zijn voor de koninginnen om paringsbereid te kunnen worden, bestaat er ook een minimale gevlogen afstand die de koninginnen moeten afgelegd hebben bij de bruidsvlucht om paringsbereid te worden, bij de meeste soorten.

Na een tweede poging vond ik de twee koninginnen terug met afgeworpen vleugels, maar ik heb zelf geen enkele paring kunnen observeren. Ze zijn nu geboost met callows en poppen, en zo zal duidelijk worden of deze koninginnen wel degelijk bevrucht zijn.






Een koningin draagt een callow naar de proefbuis. Het feit dat de koninginnen dit gedrag vertoonden, betekent hoegenaamd niet dat ze inderdaad gepaard hebben.


Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Ik heb de koninginnen nu verhuisd naar een Ytongblok, waar plaats is voor 5 kolonietjes in opgroei: ik heb er de 3 Cataglyphis trials in gezet, en ook 2 kleine Camponotus vagus kolonies, die ik via JimmyVe gekregen heb.

In 2 van de trialkolonies heeft de koningin al eitjes gelegd. Er zijn al enkele werksters uitgekomen, maar elke kolonie heeft ook al een paar nimfen verorberd. Ik vermoed niet omwille van eiwittekort, maar wel omdat de nimfen waarschijnlijk beschadigd waren tijdens het wegnemen, of tijdens het wachten erna.

Elke trialkolonie heeft enkele tientallen cocons gekregen: ik ga gewoon wachten op de uitkomst van de larven, en de ontwikkeling van de nimfen.

Nog twee foto's genomen na het toedienen van de callowwerksters, en de poppen:





Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Enkele foto's van de eitjes die al gelegd zijn, en waar hopelijk geen mannetjes uitkomen:







Vragen of opmerkingen?

[Mika]

De trialkolonies doen het heel goed: in elke kolonie nu al een pakketje van een tiental eitjes.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

De trialkolonies doen het heel goed: bijna alle poppen uitgekomen, in 1 kolonie al larfjes, in een andere worden er 4 eipakketjes vastgehouden door de werksters.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

De eerste larfjes lijken veel ronder en breder dan normale larfjes. Het doet me echt denken aan de eerste larfjes van de grote moederkolonie, die allemaal mannetjes werden. Zijn dit nu mannetjeslarven?

Mogelijke verklaringen:


1) Dit zijn mannetjeslarven, want ze zijn ronder en breder.

2) Dit zijn gewoon de eerste larfjes, die relatief gezien sneller meer voedsel krijgen, en daardoor ronder en breder worden.

3) Je kijkt sowieso gewoon meer naar de eerste larfjes, en ze lijken gewoon ronder. In een andere kolonie zijn de larfjes nu wel langgerekt.


Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Bij de eerste kolonie blijken het nu toch echt mannetjeslarven te zijn: ze groeien slecht, waarschijnlijk omdat ze minder goed verzorgd worden, en ze worden opgegeten door de werksters.

Mijn grootste kolonie heeft voor de eerste keer blijk gegeven van de capaciteit om door ytong te kunnen graven. Via een boorgat van het bevochtingssysteem zijn ze naar buiten getunneld. Ik heb de uitgang tijdelijk afgesloten met een doek. Ik hoop dat ik het euvel nog kan herstellen met gips, en dat ze het niet opnieuw zullen proberen. Er waren bijzonder veel mannetjes aanwezig in het boorgat, mogelijks werd de tunnel gegraven om deze naar buiten te laten migreren. Ik had voordien al opgemerkt dat maar een fractie van de mannetjes uit eigen beweging naar de buitenwereld liep.

Er zijn nog 4 gynes uitgekomen in de grote kolonie, maar ik heb enkel nog broers over om eventueel te laten paren (als dat überhaupt mogelijk is!). Het is in elk geval het proberen waard. Hoewel het sowieso inteelt is, zou in theorie 1op 2 paringen toch nog kunnen resulteren in VROUWELIJKE bevruchte diploïde nakomelingen. Deze gynes worden door de werksters letterlijk buitengegooid en aangevallen, terwijl de mannetjes veel langer geaccepteerd blijven, en soms zelfs sterven (van ouderdom) in de moederkolonie. Een beetje de omgekeerde situatie vergeleken met bijenkolonies.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

In geen enkele van de trial kolonies ontwikkelen de larven zich goed...

Praktisch komt dat neer op onbevruchte gynes...


Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Nog steeds geen enkele pop in de trial kolonies.

Een fotootje van de 'kleinste' moederkolonie, die goed gegroeid is op enkele maanden tijd:



Nog een close-up van een werkster:




Vragen of opmerkingen?

[Mika]

De trial kolonies zijn allen al lang uitgestorven.

Ik houd de grote kolonie al een tijdje op non-actief, de kleinste heeft nog een aantal poppen die nog moeten uitkomen, daarna zal ik die ook enkele maanden op winterslaap zetten. Nieuwe eitjes zijn er in geen enkele van de 2 kolonies.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Ik ben vandaag begonnen om deze kolonies zachtjes te wekken.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

In de grootste kolonie is er nu al een eipakket, in de andere zie ik nog niets.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Vandaag zijn er al larfjes in de grootste kolonie. In beide kolonies zijn er vele eipakketten.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Ik heb nog steeds beide kolonies. De tweede is nu nog steeds de grootste kolonie. Ik heb ze weer geactiveerd, en ze hebben eitjes en larven.

De oudste kolonie is nu veel kleiner, ze zijn eventjes actief geweest in het voorjaar, maar ik heb ze nadien een periode niet goed kunnen verzorgen.
De gyne is nu nog steeds geen eitjes aan het leggen, na enkele weken stimuleren. Ik zag wel de werksters met eitjes rondlopen, maar dat waren voedseleitjes die ze aan de gyne en de andere werksters geven... De gyne vertoont wel veel bedelgedrag. Ik hoop maar dat dit toch een goed teken, is en dat ze zal beginnen met eitjes leggen, want ze is nu al 8 jaar oud. Ik heb geen idee van de actieve levensduur van een dergelijke gyne.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Vanaf vandaag 2 grote klompjes eitjes: het werd tijd!!

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

Sinds zondagavond 14/08 zijn er larfjes... Eerder kan ook, want ik was in het weekend afwezig.

Vragen of opmerkingen?

[Mika]

En weer met vertraging: sinds maandag 22/08 zijn er poppen. Er is nu toch ook een redelijke hoeveelheid larven.

Vragen of opmerkingen?