Polygynie Camponotus vagus

[Menph]

Op 01-07-09 vertoonden mijn twee C. vagus winterslaapverschijnselen. Op dat moment heb ik de kolonies laten overlopen naar twee houtnesten (grenenhout + y-tong waterreservoir) Beide kolonies hadden toen +/- vijftig werksters en waren een jaar oud. Ik heb ze vervolgens in een koelbox geplaatst bij vijf graden. Op zondag 03-01-10 heb ik de kolonies opgewarmd nadat de koelbox eerst twee dagen heeft uitgestaan. De kolonies hadden zich 'bolvormig' opgerold. Een op het waterreservoir, de ander er naast. Er ontstond onmiddellijk activiteit. Binnen tien minuten vertoonden alle werksters beweging. De zichtbare gyne uitgezonderd. Met hulp van een sate-prikker heb ik de gyne aangetikt waarna ze omviel en de poten kruiste. Ik heb toen het glas verwijderd en de werksters met een penseeltje overgezet naar de andere kolonie. Het glas vertoonde al barsten, waarschijnlijk door de werking van het hout. De dode gyne legde ik naast het nest neer, in de nabijheid van een warmtekabel. Tot mijn ontsteltenis vertoonde het dier spasmen wanneer ze werd aangetikt of tegen de warmtekabel werd aangeschoven. Toen heb ik de gyne bij de bestaande kolonie gevoegd, waarna er twee dagen met het lichaam heen-en-weer is gesleept door de werksters. De aanwezige gyne liet zich nu ook zien. Verstijft op het waterreservoir. Ik maakte me zorgen. Was zij ook overleden? Dit stadium hield enkele dagen aan. Daarna waren ze niet meer op hun oorspronkelijke plaats te vinden.

Afgelopen zaterdag zag ik beide gynes actief door het nest lopen. Ze hadden de winterslaap overleefd!
Nu zit ik wel met de kwestie: Is dit een gezonde kolonie, of kan ik ze beter alsnog splitsen?

[Floris]

Het is me uit de omschrijving niet helemaal duidelijk of je ze niet te snel hebt opgewarmd.
Het is een interessant verschijnsel dat er twee gynes in een kolonie zitten. Ik geloof dat dit bij C. vagus niet normaal is. Ik denk dat je moet afwegen of je het het risico waard vindt dat er een gevecht uitbreekt waarbij een of beide gynes sterven.

[Mika]

Bij Camponotus vagus komt oligogynie voor: werksters tolereren meerdere gynes, maar die accepteren elkaar op termijn niet meer, en verblijven dan ook in verschillende delen van het nest. Toch is dit ook zeldzaam.

[Menph]

Bedankt jongens! Binnenkort zal ik de kolonie splitsen.

[Menph]

Succesvol gesplitst.

Een van de gynes is fysogastrisch en legt al eieren. De ander is dit niet. Is het allicht mogelijk (in zo'n kleine kolonie) dat de feromonen van de dominante gyne die van de zwakkere overstemmen?

Bizar hoe snel de winter larven groeien. Nu al L2 C. ligniperda en C. herculeanus zijn veel trager. Hun winter-broed groeit ook veel uniformer op.